Την 1η Μαΐου 2004 επιτυγχάνεται η επίσημη ολοκλήρωση της πολύχρονης προσπάθειας για ένταξη και η Κύπρος θεωρείται επίσημα πλέον μέλος της ΕΕ.
Η Κύπρος, μικρή σε μέγεθος και με πληθυσμό όσο μιας μεσαίας Ευρωπαϊκής πόλης, αναλαμβάνει ρόλο δυσανάλογα μεγαλύτερο του μεγέθους της. Για πρώτη φορά στην ιστορία της μετέχει στη διαμόρφωση αποφάσεων που επηρεάζουν όχι μόνο την ίδια αλλά και το ίδιο το μέλλον της Ενωμένης Ευρώπης. Ταυτόχρονα, όμως, η διαμόρφωση των αποφάσεων που θα επηρεάζουν τη ζωή μας δεν θα γίνεται πια μόνο στη Λευκωσία, αλλά και στις Βρυξέλλες.
Η ένταξή μας στην ΕΕ ισοδυναμεί με μεγάλες αλλαγές στον τρόπο διακυβέρνησης, τη δομή της κοινωνίας και την οικονομία, με άμεσες συνέπειες στη καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Αλλαγές που παρέχουν πληθώρα δικαιωμάτων και ταυτόχρονα αυξάνουν τις υποχρεώσεις μας. Εκείνο που πρέπει να γίνει από όλους κατανοητό είναι ότι θα ωφεληθούμε από την ένταξή μας μόνο στο βαθμό που θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε πλήρως στις υποχρεώσεις μας έναντι της ΕΕ.
Μια από τις πιο σημαντικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) είναι η Πολιτική Συνοχής, κεντρικός στόχος της οποίας είναι η προώθηση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής μεταξύ των Κρατών Μελών και των περιφερειών της Ένωσης.
Η Πολιτική Συνοχή συμβάλλει στη μείωση του χάσματος ανάμεσα στις πλούσιες και φτωχές χώρες και περιφέρειες της Ένωσης.
Κατά την περίοδο 2007 – 2013 οι πόροι της Πολιτικής Συνοχής θα διατεθούν στα πλαίσια των πιο κάτω γενικών στόχων.
1. Σύγκλιση (Στόχος 1): Ο στόχος αυτός θα απορροφήσει το 82% των πόρων και απευθύνεται στις ‘‘φτωχότερες’’ περιοχές, εκείνες δηλαδή που έχουν εισόδημα χαμηλότερο από το 75% του μέσου κατά κεφαλήν εισοδήματος της EE (κατά κεφαλήν ΑΕΠ) με σκοπό την πραγματική σύγκλιση τους με τις πιο πλούσιες περιοχές.
2. Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας και της Απασχόλησης (Στόχος 2): Ο στόχος αυτός θα απορροφήσει το 16% των πόρων οι οποίοι θα διατεθούν στις περιφέρειες της ΕE που δεν εμπίπτουν στο Στόχο Σύγκλισης. Τα κονδύλια αυτά θα χρησιμοποιηθούν για έργα που στοχεύουν στην οικονομική μεγέθυνση και τη δημιουργία θέσεων εργασίας και θα προωθήσουν τον εκσυγχρονισμό και την καινοτομία στις περιφέρειες.
3. Ευρωπαϊκή Εδαφική (Γεωγραφική) Συνεργασία (Στόχος 3): Στο στόχο αυτό, που είναι συνέχεια της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας INTERREG, θα διοχετευθεί το 2% των πόρων και τα κονδύλια θα συντείνουν στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ μεθοριακών περιοχών της EE αλλά και στην επίτευξη έργων δικτύωσης.
Η Πολιτική Συνοχή εφαρμόζεται μέσω των ακόλουθων τριών Χρηματοδοτικών Ταμείων:
- Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ).Χρηματοδοτεί κυρίως έργα υποδομής και στηρίζει ιδιωτικές επενδύσεις με στόχο την περιφερειακή ανάπτυξη, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την εδαφική συνεργασία στο σύνολο της Ε.Ε).
- Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ).Χρηματοδοτεί διάφορες δράσεις με στόχο την αύξηση της απασχόλησης και την ανάπτυξη των ανθρώπινων πόρων).
- Ταμείο Συνοχής (ΤΣ).
Χρηματοδοτεί μεγάλα έργα υποδομής στους τομείς του περιβάλλοντος και των μεταφορών). Για την απορρόφηση των πόρων από το Ταμείο Συνοχής κάθε Κράτος Μέλος ετοιμάζει Πλαίσιο Στρατηγικής για τους τομείς που θα συγχρηματοδοτηθούν από το Ταμείο αυτό. Τα έγγραφα αυτά εγκρίνονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Στα πλαίσια της κατανομής των πόρων της Πολιτικής Συνοχής θα διατεθούν στην Κύπρο κατά την περίοδο 2007 – 2013 περίπου €640 εκ. ως ακολούθως:
€400 εκ. από το ΕΤΠΑ και ΕΚΤ με στόχο την ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας και Απασχόλησης.
€212 εκ. από το Ταμείο Συνοχής για μεγάλα έργα υποδομής στους τομείς του Περιβάλλοντος και των Μεταφορών.
€28 εκ. από το ΕΤΠΑ για την Ευρωπαϊκή Εδαφική Συνεργασία.
Οι Κανονισμοί της Ε.Ε. στα πλαίσια της Πολιτικής Συνοχής προβλέπουν πολυετή προγραμματισμό για αξιοποίηση των κονδυλίων από πλευράς του κάθε Κράτους Μέλους.
Για τον σκοπό αυτό η Κύπρος ετοίμασε μέσω του Γραφείου Προγραμματισμού, το «Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς» (ΕΣΠΑ), στο οποίο σύμφωνα με τις διαπιστωθείσες ανάγκες, καθορίζονται οι στρατηγικοί στόχοι και οι θεματικοί τομείς στους οποίους θα διοχετευτούν τα Ευρωπαϊκά κονδύλια.
Έχουν ετοιμαστεί δύο Επιχειρησιακά Προγράμματα. Το ένα για την «Αειφόρο Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα», το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Συνοχής και το ΕΤΠΑ και το άλλο για την «Απασχόληση και Κοινωνική Συνοχή», το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από ΕΚΤ.